Amortyzacja wartości firmy nabytej w drodze datio in solutum - interpretacja ogólna MF

Wartości firmy powstałej w drodze datio in solutum nie można utożsamiać z wartością firmy powstałą w drodze kupna, w następstwie czego nie może ona podlegać amortyzacji na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Analogiczne skutki podatkowe występują w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja ogólna Ministra Finansów z 9 września 2024 r.,

sygn. DD5.8203.5.2023

(Dz. Urz. MF z 12 września 2024 r. poz. 85)

Działając na podstawie art. 14a § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa[1] w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe, wyjaśniam co następuje.

1. Opis zagadnienia, w związku z którym jest dokonywana interpretacja przepisów prawa podatkowego.

Niniejsza interpretacja dotyczy możliwości amortyzacji wartości firmy nabytej w drodze świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum).

Umowa świadczenia w miejsce wykonania uregulowana jest w art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny[2] (dalej jako: kodeks cywilny). Zgodnie z tym przepisem jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Datio in solutum jest zatem umową, na mocy której obie strony wyrażają zgodę na umorzenie dotąd istniejącego zobowiązania, jeśli dłużnik zamiast pierwotnie ustalonego spełni inne świadczenie.

Kwestię prawa do amortyzacji wartości firmy reguluje art. 16b ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych[3] (dalej jako: ustawa CIT). Zgodnie z jego treścią amortyzacji podlega, z zastrzeżeniem art. 16c, niezależnie od przewidywanego okresu używania wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w wyniku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze:

a) kupna,

b) przyjęcia do odpłatnego korzystania, a odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z przepisami rozdziału 4a, dokonuje korzystający,

c) wniesienia do spółki na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji.

Z kolei art. 16c pkt 4 ustawy CIT wprost wyłącza możliwość amortyzacji wartości firmy, jeżeli powstanie ona w inny sposób, niż określony w art. 16b ust. 2 pkt 2[4].

W świetle powyższego powstała wątpliwość interpretacyjna, czy wartość firmy powstałą przez nabycie przedsiębiorstwa wskutek datio in solutum można utożsamiać z wartością firmy powstałą z nabycia przedsiębiorstwa „w drodze kupna”, do której odnosi się ustawodawca w art. 16b ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy CIT, a w konsekwencji, czy tak powstała wartość firmy będzie podlegała amortyzacji.

W interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego oraz w orzecznictwie sądowoadministracyjnym wyrażane są odmienne stanowiska w powyższej kwestii. W części wydawanych interpretacji indywidualnych organ interpretacyjny akceptował stanowisko podatników, iż nabycie przedsiębiorstwa w drodze datio in solutum stanowi nabycie w drodze kupna w rozumieniu art. 16b ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy CIT, co w konsekwencji powoduje powstanie wartości firmy podlegającej amortyzacji podatkowej na podstawie tego przepisu[5].

Przykładowo w jednej z interpretacji stwierdzono, iż: „Nabycie przez Spółkę przedsiębiorstwa, a więc również środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wchodzących w jego skład, w następstwie wykonania świadczenia niepieniężnego (czyli w drodze datio in solutum) w formie pożyczki, która zostanie spłacona poprzez wydanie przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy własnego przedsiębiorstwa, będzie miało charakter odpłatnego nabycia w drodze kupna”[6].

W innej interpretacji wskazano, iż: „Nabycie przez Spółkę przedsiębiorstwa, a więc również środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych...